Vanuit een cultureel vertrekpunt koestert Utrecht Manifest (UM) de steeds duidelijker
geprononceerde ambitie om niet alleen kritisch te beschouwen en te documenteren
hoe ontwerpers en andere partijen invulling geven (of gaven) aan die rol die zij spelen
in de maatschappij, maar ook zelfsturend en agenderend op te treden in de actuele
ontwikkeling van social design / geëngageerde vormgeving. UM levert daarmee een
bijdrage aan de bewustwording bij vormgevers, de industrie, de culturele sector, de
politiek en het grote / brede publiek. Hiermee treedt UM in de voetstappen van Victor
Papanek, die reeds in 1971 het belang van social design aangaf. Zie onderstaande
tekst uit zijn boek 'Design For The Real World':
"In an age of mass production when everything must be planned and designed,
design has become the most powerful tool with which man shapes his tools and
environments (and, by extensions, society and himself). This demands high social
and moral responsibility from the designer. It also demands greater understanding
of the people by those who practice design and more insight into the design process
by the public."
Victor Papanek. Design For The Real World - 1971
UM is geïnspireerd door een brede maatschappelijke beweging die sociologen en
cultuurfilosofen nieuw engagement noemen. Nieuw engagement zet vraagtekens
bij het relativisme van het postmoderne denken en stelt daar persoonlijke
betrokkenheid en ethisch handelen tegenover. UM kijkt daartoe naar de rol die
vormgevers, industrie en culturele sector spelen in een maatschappij waar consumptie
en individueel belang de boventoon voeren en lifestyle, imago en winst hierbij centraal
lijken te staan. UM zoekt alternatieven door middel van theorievorming en
visieontwikkeling, debatten, workshops, symposia, presentaties en publicaties om
zichtbaar te maken hoe vormgeving vanuit maatschappelijke betrokkenheid kan
bijdragen tot sociale duurzaamheid.
De biënnale is actief betrokken bij het organiseren van projecten waarin maatschappij,
economie en vormgeving gezamenlijk voor nieuwe vragen worden gesteld. Vragen die
een mondiaal karakter hebben en daarom ook internationale belangstelling wekken,
maar die tegelijk relevant zijn voor de lokale situatie.
UM maakt een breder publiek bekend met social design ten einde bij te dragen aan
een grotere bewustwording van duurzaamheid en kwaliteit. Zij richt zich daarbij primair
op het ontwerp en het ontwerpproces, op de vormgever en de industrie, omdat zij aan
het begin van de productieketen staan. Daarmee plaatst UM social design in de
betrokken sectoren hoger op de agenda en stimuleert kwalitatief hoogstaande en
duurzame ontwikkelingen. Met de 5e editie in 2013 moet de basis worden gelegd om
in de daarop volgende jaren tot een feitelijke invulling te komen en daarmee Groot
Rotsoord te ontwikkelen tot de culturele poort tot de binnenstad en Utrecht met recht te
positioneren als Culturele Hoofdstad.